Buổi 8: Mô hình Head and Shoulders (Đầu – Vai) trong Trading: Cách nhận diện và giao dịch hiệu quả

admin . 1:22 pm

Chào mừng bạn đã quay trở lại với Ngày 8 trong Khóa học 12 ngày: Nắm vững Mô hình giá trong Trading! Sau khi đã làm quen với các cặp mô hình đảo chiều cơ bản, hôm nay chúng ta sẽ đi sâu vào một trong những tín hiệu đảo chiều giảm giá (bearish reversal) nổi tiếng, đáng tin cậy và được giới phân tích kỹ thuật trên toàn thế giới kính trọng nhất: Mô hình Head and Shoulders (Đầu – Vai).

Việc nhận diện được đỉnh của một xu hướng tăng là một trong những kỹ năng đỉnh cao nhất trong trading. Nó không chỉ giúp bạn chốt lời các vị thế mua một cách tối ưu mà còn mở ra cơ hội bán khống (short-selling) để kiếm lợi nhuận khi thị trường đi xuống.

Mô hình đầu vai chính là công cụ mạnh mẽ giúp bạn thực hiện điều đó. Với cấu trúc rõ ràng và ý nghĩa tâm lý sâu sắc, việc nắm vững Head and Shoulders trading sẽ nâng tầm khả năng phân tích thị trường của bạn.

Mô hình Head and Shoulders là gì?

Mô hình Head and Shoulders là một mô hình đảo chiều báo hiệu sự kết thúc của một xu hướng tăng và khả năng bắt đầu một xu hướng giảm mới. Tên gọi của nó xuất phát từ hình dạng trên biểu đồ giá, trông giống như hình bóng của một người từ vai trở lên: một đỉnh cao ở giữa (đầu) và hai đỉnh thấp hơn ở hai bên (vai).

Đặc điểm nhận diện:

Để xác định chính xác một mô hình Head and Shoulders, bạn cần tìm kiếm 5 thành phần cấu trúc sau đây theo đúng thứ tự:

Xu hướng tăng trước đó: Điều kiện tiên quyết là phải có một xu hướng tăng rõ ràng tồn tại trước khi mô hình hình thành.
Vai trái (Left Shoulder): Giá tạo một đỉnh mới trong xu hướng tăng, sau đó điều chỉnh giảm xuống, tạo thành một đáy tạm thời.
Đầu (Head): Từ đáy của vai trái, giá tăng trở lại và tạo một đỉnh cao hơn đỉnh của vai trái. Đây là điểm cao nhất của toàn bộ mô hình. Sau đó, giá lại điều chỉnh giảm xuống.
Vai phải (Right Shoulder): Giá hồi phục một lần nữa nhưng không đủ sức để đạt tới đỉnh của “Đầu”. Đỉnh của vai phải thường có chiều cao xấp xỉ với vai trái.
Đường viền cổ (Neckline): Đây là một đường xu hướng nối hai đáy được tạo ra sau vai trái và sau đầu.

Mô hình chỉ được xem là hoàn thành và xác nhận tín hiệu khi giá phá vỡ xuống dưới đường Neckline.

Ý nghĩa tâm lý thị trường của mô hình Head and Shoulders

Mỗi phần của mô hình đầu vai đều kể một câu chuyện về cuộc chiến tâm lý giữa phe mua (bò) và phe bán (gấu), mà ở đó phe mua đang dần yếu thế.

Giai đoạn Vai trái: Trong một xu hướng tăng mạnh, việc giá tạo đỉnh rồi điều chỉnh là hoàn toàn bình thường. Tại thời điểm này, phe mua vẫn hoàn toàn tự tin và chiếm ưu thế.
Giai đoạn Đầu: Phe mua tiếp tục thể hiện sức mạnh bằng cách đẩy giá lên một đỉnh cao mới (cao hơn vai trái). Tuy nhiên, đợt điều chỉnh sau đó cho thấy áp lực bán đã bắt đầu gia tăng mạnh mẽ hơn.
Giai đoạn Vai phải: Đây là điểm mấu chốt của câu chuyện. Nỗ lực đẩy giá lên của phe mua lần này rất yếu ớt. Việc họ không thể đưa giá vượt qua đỉnh cũ (Đầu) là một tín hiệu suy yếu cực lớn. Nó cho thấy phe mua đã kiệt sức. Phe bán bây giờ đã có thể chặn đứng phe mua ở một mức giá thấp hơn, thể hiện họ đang dần giành lấy quyền kiểm soát.

Sự thất bại trong việc tạo đỉnh cao mới ở vai phải chính là lời cảnh báo rõ ràng nhất rằng động lượng tăng đã mất và một sự đảo chiều sắp xảy ra.

Neckline và điểm breakout quan trọng

Đường Neckline là “lằn ranh sinh tử” của mô hình Head and Shoulders. Mô hình có đẹp đến đâu nhưng nếu đường Neckline chưa bị phá vỡ, nó vẫn chưa có giá trị giao dịch.

Cách xác định Neckline: Đơn giản là kẻ một đường thẳng nối hai đáy của mô hình (đáy giữa vai trái và đầu, và đáy giữa đầu và vai phải). Đường này có thể nằm ngang, dốc lên hoặc dốc xuống. Một đường Neckline dốc xuống thường mang tín hiệu giảm giá mạnh hơn.
Khi nào breakout được coi là hợp lệ?Một neckline breakout hợp lệ xảy ra khi một cây nến giảm giá mạnh mẽ, dứt khoát đóng cửa hoàn toàn bên dưới đường Neckline. Tín hiệu sẽ càng đáng tin cậy hơn nếu cú breakout này đi kèm với khối lượng giao dịch (volume) tăng đột biến, xác nhận sự tham gia của dòng tiền lớn vào phe bán.
Cách đặt lệnh, Stop Loss, Take Profit:
1. Điểm vào lệnh (Entry): Bán (Short) ngay sau khi cây nến breakout đã đóng cửa. Một chiến lược thận trọng hơn là chờ giá quay lại kiểm tra (re-test) đường Neckline (nay đã trở thành kháng cự) rồi mới vào lệnh bán.
2. Điểm dừng lỗ (Stop Loss): Đặt Stop Loss ở một vị trí an toàn phía trên vai phải. Đây là điểm vô hiệu hóa của mô hình, nếu giá tăng vượt qua đây, mô hình đã thất bại.
3. Mục tiêu chốt lời (Take Profit): Đo khoảng cách giá theo chiều dọc từ đỉnh của “Đầu” xuống đường Neckline. Sau đó, chiếu khoảng cách này xuống dưới từ điểm breakout. Đây là mục tiêu lợi nhuận tối thiểu của mô hình.

Case study thực tế

Hãy tưởng tượng cổ phiếu VNM đang trong một xu hướng tăng mạnh và đạt các mốc giá sau:

Hình thành: Cổ phiếu tăng lên đỉnh 100.000 VNĐ (vai trái), sau đó điều chỉnh về 95.000 VNĐ. Tiếp tục, giá bứt phá lên đỉnh cao mới 105.000 VNĐ (đầu), rồi lại điều chỉnh về vùng 96.000 VNĐ. Cuối cùng, giá hồi phục yếu ớt lên 101.000 VNĐ (vai phải) rồi quay đầu giảm.
Phân tích: Đường Neckline được vẽ nối hai đáy 95.000 và 96.000. Khi giá cổ phiếu VNM giảm mạnh xuống dưới đường Neckline và đóng cửa tại 94.000 với volume lớn, mô hình Head and Shoulders được xác nhận.
Hành động:
- Lệnh: Bán tại 94.000 VNĐ.
- Stop Loss: Đặt tại 101.500 VNĐ (phía trên vai phải).
- Take Profit: Chiều cao từ “Đầu” (105.000) xuống Neckline (khoảng 95.500) là 9.500 VNĐ. Mục tiêu lợi nhuận là 95.500 – 9.500 = 86.000 VNĐ.

Bài học rút ra: Sự kiên nhẫn là chìa khóa. Tuyệt đối không bán khi mới thấy vai phải hình thành. Chỉ hành động sau khi có tín hiệu neckline breakout rõ ràng và được xác nhận.

Lời kết

Mô hình Head and Shoulders là một trong những tín hiệu đảo chiều giảm giá đáng tin cậy nhất trong kho vũ khí của nhà phân tích kỹ thuật. Việc nhận diện và hiểu rõ tâm lý đằng sau nó sẽ giúp bạn có được những quyết định giao dịch sáng suốt tại các vùng đỉnh của thị trường.

Luôn nhớ rằng, giá trị của mô hình nằm ở cú neckline breakout. Hãy kết hợp nó với phân tích khối lượng giao dịch để tăng tối đa xác suất thành công và lọc bỏ các tín hiệu nhiễu.

Trong Ngày 9, chúng ta sẽ khám phá người anh em song sinh của mô hình này. Nếu Head and Shoulders giúp ta tìm đỉnh, thì mô hình sắp tới sẽ giúp ta tìm đáy. Hãy cùng chờ đón Mô hình Head and Shoulders Ngược (Inverse Head and Shoulders)!

Hãy tiếp tục theo dõi trọn vẹn Khóa học 12 ngày để làm chủ hoàn toàn các mô hình giá và xây dựng cho mình một nền tảng giao dịch vững chắc!